Als je over gezondheid praat dan bedoel je daarmee meestal de lichamelijke gezondheid. Naast lichamelijke gezondheid is echter onze geestelijke gezondheid van even groot belang, zo niet van nog groter belang. Die twee zijn nauw aan elkaar verbonden en hebben grote invloed op elkaar, misschien wel meer dan je in eerste instantie zou denken. Ligt iemand in het ziekenhuis dan vraag je hoe het ermee gaat, een gebroken been, nierstenen, hartklachten enz. Je zult niet snel vragen hoe de geestelijke gezondheid van iemand is. Je weet vaak niet eens dat er problemen mee zijn. Problemen met de geestelijke gezondheid zijn niet altijd duidelijk zichtbaar.
Mensen "lopen er niet graag mee te koop" als ze psychische problemen hebben. Ze schamen zich er vaak voor. Daarom ook is hulp verlenen moeilijk, eerst moet het probleem herkend en erkend worden en men moet geholpen willen worden. Men moet accepteren dat hulp nodig is en dat deze hulp de persoon in kwestie verder kan helpen om het leven weer op de rit te krijgen. Geestelijk gezondheidsproblemen kan iedereen krijgen. Soms loopt het leven anders en daar heb je niet altijd voldoende grip op. Deze problemen kunnen zich opstapelen of steeds groter worden en je bent het overzicht helemaal kwijt. Tijd om professionele hulp in te schakelen en dat begint met een afspraak bij de huisarts, die je zal doorverwijzen.
Een andere naam voor geestelijke gezondheid is psychische gezondheid of mentale gezondheid. Geestelijke gezondheid is moeilijk te definiëren.
De geestelijke gezondheidszorg afgekort GGZ komt in beeld als er hulp geboden moet worden aan mensen met psychische problemen. De GGZ ontfermt zich over deze mensen. Zij probeert de kwaliteit van leven te verbeteren, te herstellen, te bevorderen. Het is tevens de taak van de geestelijke gezondheidszorg om psychische problemen bij mensen te voorkomen. Dit gebeurt door voorlichting, door op het juiste moment de juiste hulp in te zetten zodat de boel niet escaleert, door de naasten van mensen met een psychisch probleem erbij te betrekken en door gesprekken, door onderzoek naar de psyche van de mens: de zelfreflectie van denken (kennen), voelen, willen (streven) en handelen (gedrag). Er is nog veel onderzoek nodig om meer over de geestelijke gezondheid van mensen te kennen. Ook bijvoorbeeld over de schadelijke gevolgen en uitingen van hersenschade.
In de geestelijke gezondheid kunnen diverse aandoeningen de kop op steken. Dit kunnen aandoeningen zijn die je hele leven en het leven van je naasten op zijn kop zetten, maar ook minder heftige zaken die aandacht verdienen waardoor het probleem niet (nog) groter wordt. Neem bijvoorbeeld een angststoornis. Deze stoornis moet adequaat aangepakt worden, zodat je niet in een sociaal isolement raakt, met alle nare gevolgen die daarbij horen. Zo ook een slaapstoornis. Waar komt deze vandaan? Is er lichamelijk iets niet in orde of houden problemen je uit je slaap? Een psychose is van een andere orde en ook daarvoor is hulp dringend nodig.
Nog enkele aandoeningen die vaak voorkomen en zeker behandeling moeten krijgen: autisme, borderline, depressie (manisch), verslaving (drugs, alcohol), persoonlijkheidsstoornis, schizofrenie, PTSS (posttraumatische stressstoornis). Al deze stoornissen hebben een eigen aanpak nodig. Het meest ideale scenario is dat de patiënt zelf hulp vraagt. Niet elke patiënt zal echter erkennen dat hij of zij een probleem heeft en dan zal/kan een ander zich met een hulpvraag richten tot bijvoorbeeld in eerste instantie de huisarts.
De laatste tijd kom je in het nieuws vaak het woord depressie tegen bij gezinsdrama's bijvoorbeeld. Te vaak nog wordt een depressie "afgedaan" als een dipje. Mensen die lijden aan een depressie hebben dringend hulp nodig van professionals en begrip van hun naasten. Een depressie is een aandoening waarbij je langdurig, meer dan twee weken, neerslachtig bent. Een depressie kan licht van aard zijn, maar ook ernstig. Schrik niet: 1 op de 20 Nederlanders tussen de 15 en 65 jaar lijdt aan een depressie, die als ernstig tot ernstig wordt bestempeld. Er is sprake van chronische depressiviteit als de depressie twee jaar of langer duurt. Er spelen onder andere de volgende factoren een rol bij het ontwikkelen van een depressie:
Niet iedereen zal onder dezelfde omstandigheden een depressie ontwikkelen. Hoe sta jij in het leven? Dit is heel belangrijk voor de mate waarop jij "slachtoffer" wordt van een depressie, tenzij het iets lichamelijks betreft. Symptomen die bij een depressie horen zijn:
Naast deze geestelijk gezondheidsklachten komen ook de volgende lichamelijke klachten voor:
Uiteraard hoeven niet alle genoemde klachten voor te komen. Raadpleeg altijd een arts als jij denkt dat je met een depressie te maken hebt, want een depressie is beslist geen dipje!! Behandeling van een depressie bestaat meestal uit medicatie (antidepressiva) en therapie. Lijd je aan een milde depressie dan kun je zelf het volgende doen: gezond eten, bewegen ook buiten, minder of geen alcohol en drugs, praten met de juiste mensen, zorg voor regelmaat en blijf niet in bed liggen, zorg dat je bezig blijft ook al wil je liever niets doen.
